2022 සිට 2024 දක්වා වූ තෙවසරක කාලය තුළ වෛද්‍යවරුන් 1,489 දෙනෙකු, විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් ද ඇතුළුව, විදෙස් ගත වී ඇති බවට අධ්‍යයනයකින් හෙළි වී තිබේ.
මෙය රජයට සහ බදු ගෙවන්නන්ට රුපියල් බිලියන 12.5ක් (ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 41.5ක්) පමණ වන දැවැන්ත මූල්‍ය අලාභයක් ලෙස ඇස්තමේන්තු කර ඇත.
මෙසේ වෛද්‍යවරුන් රට හැරයාම සෞඛ්‍ය සේවා යටිතල පහසුකම්, විශේෂයෙන්ම ග්‍රාමීය හා අඩු පහසුකම් සහිත ප්‍රදේශවලට දැඩි බලපෑමක් එල්ල කර ඇත.
එමෙන්ම, තීරණාත්මක විශේෂඥ ක්ෂේත්‍රවල හිඟයක්, වෛද්‍ය අධ්‍යාපනයේ කඩාකප්පල් වීම් සහ සෞඛ්‍ය සේවා වෙත ප්‍රවේශ වීමේ අසමානතා උග්‍ර වී ඇති බව ද මෙම අධ්‍යයනය පෙන්වා දෙයි.
පුහුණුවෙන් පසු සේවා ගිවිසුම් වැනි පවතින රඳවා ගැනීමේ ක්‍රමවේදයන් ද බොහෝ දුරට අකාර්යක්ෂම වී ඇති බව එක්සත් රාජධානියේ පදනම් වූ, සම-සමාලෝචිත ‘International Journal of Health Planning and Management’ සඟරාවේ මේ මස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද සමාලෝචන ලිපියක සඳහන් වේ. මෙම සඟරාව John Wiley and Sons Ltd. විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරනු ලබයි.
‘The Exodus and Its Toll: Sri Lanka’s Economic Crisis and the Migration of Doctors’ (නික්මයාම සහ එහි හානිය: ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික අර්බුදය සහ වෛද්‍යවරුන්ගේ සංක්‍රමණය) යන ශීර්ෂය යටතේ පළ වූ මෙම ලිපිය, කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ, වෛද්‍ය පීඨයේ මධුනිල් නිරියෙල්ල, ක්‍රිෂානි ප්‍රභාගර්, පැතුම් ප්‍රේමරත්න, රවිනි ප්‍රේමරත්න, නිලන්ති ද සිල්වා සහ ජානක ද සිල්වා යන මහත්ම මහත්මීන් විසින් සම්පාදිතය.
කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ වෛද්‍ය පීඨයේ සරෝජ් ජයසිංහ සහ මොරටුව විශ්වවිද්‍යාලයේ ව්‍යාපාර පීඨයේ තිලෝකා ද සිල්වා ද මෙම පර්යේෂණ කණ්ඩායමට අයත් වෙති.
ඔවුන් 2022 සහ 2024 අතර ජාතික හා ජාත්‍යන්තර දත්ත, සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය, පශ්චාත් උපාධි වෛද්‍ය ආයතනය (PGIM) සහ ජාත්‍යන්තර වෛද්‍ය සභා වාර්තා ඇතුළුව, මිශ්‍ර ක්‍රමවේද ප්‍රතිපත්ති විශ්ලේෂණයක් සිදු කර ඇත.
දැනට ශ්‍රී ලංකාවේ සෞඛ්‍ය සේවා ශ්‍රම බලකාය වෛද්‍යවරුන් 23,000 කින් පමණ සමන්විත වන අතර, එයට විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් 2,800 ක් පමණ ඇතුළත් වේ.
2022 සිට 2024 දක්වා, එනම් රටේ ආර්ථික අර්බුදයට සමගාමීව, දත්ත විශ්ලේෂණය කිරීමේදී, මෙම කාලය තුළ වෛද්‍යවරුන් 1,085 ක් විදේශීය විශේෂඥ පුහුණුව ලබමින් සිටි බව අධ්‍යයනයෙන් හෙළිව තිබේ. 2022 දී වෛද්‍යවරුන් 477 ක් ද, 2023 දී 449 ක් ද ශ්‍රී ලංකාවෙන් පිටව ගොස් ඇති අතර, මෙය සිවිල් යුද්ධය පැවති කාලයට (2006 සිට 2009 දක්වා) වඩා “සැලකිය යුතු” ලෙස ඉහළ අගයක් බවද සඳහන් වේ.
පුහුණුව ලබමින් සිටි 1,085 දෙනාගෙන්, 20%ක් (205 ක්) PGIM සහතිකය සඳහා පවා රටට ආපසු නොපැමිණි බව අධ්‍යයනයෙන් සොයාගෙන තිබේ.
මේ අතර, සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ දත්ත විශ්ලේෂණයෙන් පර්යේෂණ කණ්ඩායම සොයාගෙන ඇත්තේ, 2022 සිට 2024 දක්වා වෛද්‍ය උපාධිධාරීන් 3,839 දෙනාගෙන්, ආධුනික වෛද්‍යවරුන් 75 දෙනෙකු සීමාවාසික පුහුණුවෙන් පසු පත්වීම් සඳහා අයදුම් කර නොමැති බවයි. මෙම තෙවසර තුළ විවිධ මට්ටමේ සේවා පළපුරුද්ද සහිත වෛද්‍ය නිලධාරීන් 1,209 ක් තම තනතුරු අතහැර දමා ඇති බවද අමාත්‍යාංශය ඇස්තමේන්තු කර ඇත. මෙය වෛද්‍ය නිලධාරීන් 20,000 ක් පමණ සිටින රටකට වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගෙන් 6% ක සැලකිය යුතු අහිමිවීමකි.
වෛද්‍යවරුන් සංක්‍රමණය වූ සමහර රටවල් දෙස බලන විට, 2024 වන විට, එක්සත් රාජධානියේ ජාතික සෞඛ්‍ය සේවයේ (NHS) සහ ප්‍රජා සෞඛ්‍ය සේවයේ ශ්‍රී ලාංකික කාර්ය මණ්ඩලය 121% කින් වැඩි වී ඇති බවද කණ්ඩායම සොයාගෙන තිබේ.
2019 දෙසැම්බර් වන විට 182 ක් වූ උපදේශකවරුන් සහ 199 ක් වූ විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් ඇතුළුව වෛද්‍යවරුන් 1,396 ක් සිට ඇති නමුත්, 2024 වන විට උපදේශකවරුන් 391 ක් සහ විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් 413 ක් ඇතුළුව මුළු වෛද්‍යවරුන් 3,082 ක් එහි සේවය කර ඇත.
2022 දී ඕස්ට්‍රේලියාවේ වෛද්‍ය නාමාවලිය මත පදනම් වූ අධ්‍යයනයකින් හෙළි වූයේ, ඕස්ට්‍රේලියාවේ පුහුණුව ලබන ජාත්‍යන්තර වෛද්‍ය උපාධිධාරීන්ගේ සිව්වන විශාලතම මූලාශ්‍ර රට ලෙස ශ්‍රී ලංකාව ශ්‍රේණිගත වී ඇති බවයි.
වෛද්‍යවරුන්ගේ සංක්‍රමණයෙන් රටට සිදු වූ සෘජු මූල්‍ය අලාභය ගණනය කිරීම සඳහා, කණ්ඩායම විසින් 2024 ජාතික අයවැය ඇස්තමේන්තු සැලකිල්ලට ගෙන ඇත. නිදහස් අධ්‍යාපන ක්‍රමය ඔස්සේ MBBS වෛද්‍යවරයකු බිහි කිරීමට රුපියල් මිලියන 7 ක් පමණ වැය වන බවත්, විශේෂඥ පුහුණුව සඳහා තවත් රුපියල් මිලියන 1 ක් එකතු වන බවත්, පුහුණුව කාලය තුළ වසර දෙකක් සඳහා ගෙවන ලද වැටුප රුපියල් මිලියන 5.3 ක් පමණ වන බවත්, මේ සියල්ලේ එකතුව රුපියල් මිලියන 13.3 ක් වන බවත් ගණනය කර ඇත.
මෙම ඇස්තමේන්තු සහ 2022-2024 කාලය තුළ රජයේ සේවයෙන් ඉවත්ව ගිය ආධුනික වෛද්‍ය නිලධාරීන්, වෛද්‍ය නිලධාරීන් සහ පුහුණුව ලබන විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් සංඛ්‍යාව භාවිතා කරමින්, ශ්‍රී ලංකාවේ බදු ගෙවන්නන්ට රුපියල් බිලියන 12.5 ක පමණ අලාභයක් සිදුව ඇති බව කණ්ඩායම ඇස්තමේන්තු කර තිබේ.
සෞඛ්‍ය සේවා සහ සෞඛ්‍ය සාධාරණත්වය කෙරෙහි ඇති බලපෑම සම්බන්ධයෙන්, වෛද්‍ය හිඟය මහජනතාවට, රෝගීන්ට, රැකබලා ගන්නන්ට සහ සෞඛ්‍ය සේවා පහසුකම්වල ක්‍රියාකාරිත්වයට “බරපතල” බලපෑම් ඇති කරන බවද අධ්‍යයනය පෙන්වා දී ඇත.
මනෝ වෛද්‍ය විද්‍යාව, නිර්වින්දන විද්‍යාව, හදිසි වෛද්‍ය විද්‍යාව, විකිරණ විද්‍යාව සහ ළමා රෝග වැනි විශේෂඥ ක්ෂේත්‍රවලට ද බලපෑම් එල්ල වී ඇති බව ද සඳහන් වේ.
වෛද්‍ය වෘත්තිකයන්ගේ හිඟය වෛද්‍ය අධ්‍යාපනයට සහ ශ්‍රම බලකායේ තිරසාරත්වයට ද ප්‍රධාන බලපෑමක් එල්ල කරයි.
පුද්ගලයෙකුට සංක්‍රමණය වීමේ අයිතියට ගරු කරමින් ශ්‍රී ලංකාවෙන් වෛද්‍යවරුන් සංක්‍රමණය වීම අවම කිරීම සම්බන්ධයෙන්, පර්යේෂණ කණ්ඩායම විසින් විවිධ ප්‍රතිපත්තිමය විකල්ප ද යෝජනා කර ඇත.
ඒවාට, සේවා ගිවිසුම් වඩා හොඳින් බලාත්මක කිරීම, ද්විත්ව පුරවැසිභාවය උපායමාර්ගිකව භාවිතා කිරීම, ද්විපාර්ශ්වික බදු බෙදාගැනීමේ ගිවිසුම්, සහ වෛද්‍ය දක්ෂතා රඳවා තබා ගැනීම සඳහා වැඩ කිරීමේ තත්ත්වයන් සහ පුහුණු යටිතල පහසුකම් සඳහා ආයෝජනය කිරීම ඇතුළත් වේ.
වෛද්‍යවරුන්ගේ සංක්‍රමණය රටේ මහජන සෞඛ්‍ය පද්ධතියට “බහුවිධ තර්ජනයක්” එල්ල කරන බව අධ්‍යයන කණ්ඩායම අවධාරණය කර ඇත.
මූලාශ්‍රය – sunday times
වසර තුනක් තුළ වෛද්‍යවරුන් 1,489ක් රටින් ගිහින් : රු. බිලියන 12.5ක දැවැන්ත මූල්‍ය අලාභයක්
